Czym różni się odszkodowanie od zadośćuczynienia?

Odszkodowanie i zadośćuczynienie to dwie osobne instytucje prawne, które chronią poszkodowanego. Odszkodowanie ma przede wszystkim na celu zrekompensowanie szkody majątkowej, którą poniósł poszkodowany w wyniku zdarzenia objętego umową z ubezpieczycielem. Zadośćuczynienie natomiast jest to świadczenie pieniężne wypłacane w przypadku, gdy wskutek zdarzenia objętego umową ubezpieczenia poszkodowany oprócz szkody majątkowej, doznał szkody niemajątkowej, bądź także, gdy wskutek tego zdarzenia nastąpiła wyłącznie szkoda niemajątkowa. Szkodą niemajątkową jest m.in. pogorszenie jakości życia czy cierpienie fizyczne oraz psychiczne. Doznanie wskutek określonego zdarzenia zarówno szkody majątkowej jak i niemajątkowej, powoduje, iż poszkodowanemu należy się zarówno odszkodowanie jak i zadośćuczynienie.
Warto także pamiętać, iż zadośćuczynienie przysługuje także bliskim osobom zmarłego w wypadku. Ubezpieczyciele niechętnie przyznają te świadczenia, jednakże warto o nich wiedzieć.

Czy wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia oferowane przez Ubezpieczyciela to ostateczna decyzja w sprawie?

Nie. Decyzja Ubezpieczyciela o przyznaniu bądź nieprzyznaniu odszkodowania i zadośćuczynienia nie jest decyzją ostateczną. Ubezpieczyciel oferuje osobom poszkodowanym w większości przypadków kwoty najniższe z możliwych a często także próbuje uniknąć wypłacenia kwoty odszkodowania, dlatego warto się od takiej decyzji odwołać, a często nawet wnieść sprawę do sądu. Stąd też ważnym jest zasięgnięcie pomocy dobrego prawnika, który pomoże oszacować najwyższe możliwe odszkodowanie i po dokonaniu rzetelnej oceny przedstawi poszkodowanemu odpowiednią strategię, w każdej bowiem sprawie sytuacja klaruje się inaczej.

Na jakiej podstawie określa się wysokość należnego odszkodowania?

Określając wysokość należnego odszkodowania, pod uwagę bierze się przede wszystkim wysokość doznanego uszczerbku. Ponadto, do kwot odszkodowania wlicza się także koszty dojazdów do lekarza oraz zakupu leków. Poszczególne kwoty, czy wartości procentowe określa także umowa ubezpieczenia, wskazując zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela.

Na jaką kwotę zadośćuczynienia można liczyć?

Wysokość zadośćuczynienia jest niezależna od umowy zawartej z Ubezpieczycielem. Jego kwotę ustala się indywidualnie w toku sprawy i często może ona ulec zmianie ze względu na zmianę stopnia doznanych obrażeń psychicznych czy fizycznych. Pamiętać bowiem należy, iż zadośćuczynienie jest świadczeniem wypłacanym za krzywdę w postaci cierpienia fizycznego tj. bólu i innych odczuwanych dolegliwości związanych z zaistniałym zdarzeniem, oraz w postaci cierpienia psychicznego, tj. negatywnych uczuciach przeżywanych w związku ze zdarzeniem bądź w związku z jego następstwami tj. np.
kalectwem, zeszpeceniem, zmianą trybu życia, niemożnością rozwijania swoich pasji. Przy ustalaniu kwoty zadośćuczynienia, oprócz doznanego uszczerbku, uwzględnia się także długotrwałość choroby, cierpień, leczenia oraz rehabilitacji. Czynnikami istotnymi są także wiek i płeć poszkodowanego, niekorzystne rokowania na przyszłość, poczucie bezradności i nieprzydatności społecznej. Dopiero w oparciu o wyżej wymienione przesłanki będzie można ustalić odpowiednią dla danej sprawy kwotę zadośćuczynienia, będącą ekwiwalentem doznanej przez poszkodowanego szkody niemajątkowej.

Czy za błąd medyczny i błąd w sztuce lekarskiej należy się odszkodowanie i zadośćuczynienie?

Oczywiście. Odszkodowanie i zadośćuczynienie za błąd medyczny i błąd w sztuce lekarskiej należy się poszkodowanemu, o ile w wyniku błędu doznał czasowego lub trwałego uszczerbku na zdrowiu. Poprzez błąd medyczny należy rozumieć nieumyślne zachowanie lekarza, polegające na działaniu, zaniedbaniu lub zaniechaniu, którego konsekwencją jest szkoda pacjenta. Natomiast błędem w sztuce lekarskiej jest nieumyślne zachowanie wiążące się z naruszeniem reguł wiedzy i sztuki medycznej. Orzecznictwo sądów wskazuje w tym wypadku rozszerzoną definicję błędu w sztuce lekarskiej, podając iż błędem tym jest czynność (zaniechanie) lekarza w zakresie diagnozy i terapii niezgodne z nauką medyczną w zakresie dla lekarza dostępnym
(wyrok SN z dnia 1 kwietnia 1995 r., sygn. akt IV CR 39/54,OSN 1957, poz. 7). Warto pamiętać, że w przypadku służby zdrowia odszkodowanie i zadośćuczynienie jest należne praktycznie w każdym przypadku zaniedbań ze strony ich przedstawicieli, dlatego by uzyskać odszkodowanie i zadośćuczynienie, należy przede wszystkim zgłosić swoje roszczenie do podmiotu, który jest odpowiedzialny za szkodę, w tym wypadku będzie to szpital bądź lekarz.

Czy można żądać kilku odszkodowań w przypadku zawarcia kilku umów ubezpieczenia?

Oczywiście. Jednak warto pamiętać, iż o ile umowy ubezpieczenia nie przewidują inaczej, suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody. W związku z tym, w przypadku zawarcia przez poszkodowanego kilku umów ubezpieczenia
odnośnie tego samego przedmiotu i ryzyka u dwóch lub więcej ubezpieczycieli, poszkodowany może żądać spełnienia świadczenia od każdego z ubezpieczycieli łącznie do wysokości poniesionej szkody. Ubezpieczyciele odpowiadają za szkodę w stosunku, w jakim przyjęta przez danego Ubezpieczyciela suma ubezpieczenia pozostaje do łącznych sum wszystkich Ubezpieczycieli, z którymi poszkodowany zawarł umowy.

Czy po śmierci najbliższej osoby możemy liczyć na odszkodowanie?

Tak. Choć wszystko zależy przede wszystkim od umowy ubezpieczenia. W przypadku śmierci osoby ubezpieczonej świadczenie wynikające z umowy otrzymuje osoba uposażona, czyli osoba wskazana w umowie ubezpieczenia. Nie zawsze osobą tą jest członek rodziny. Jednakże, jeśli ubezpieczający nie wskazał osoby uposażonej, w razie śmierci świadczenie pieniężne zostanie wypłacone osobom uprawnionym, wskazanym w ogólnych warunkach ubezpieczenia. Najczęściej są to małżonek, dzieci, rodzice bądź inni spadkobiercy ustawowi.

Czy po śmierci bliskiej osoby przysługuje zadośćuczynienie?

Tak. Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej ma wynagrodzić osobie poszkodowanej negatywne przeżycia w związku ze śmiercią bliskiego. Jest to świadczenie jednorazowe, niezależne od odszkodowania za śmierć osoby bliskiej i można je otrzymać za następstwa śmierci bliskiego takie jak: pogorszenie sytuacji życiowej i finansowej, poczucie bólu, tęsknoty, osamotnienia, zaburzenia w funkcjonowaniu rodziny, czy pogorszenie zdrowia psychicznego. Sąd może przyznać zadośćuczynienie po śmierci osoby bliskiej za doznaną krzywdę najbliższym członkom rodziny. W wyniku braku konkretnego wskazania co należy rozumieć pod zwrotem „najbliższych członków rodziny”, przyjmuje się, iż uprawnionymi do zadośćuczynienia po śmierci bliskiego są małżonkowie, rodzice, rodzeństwo, dzieci, a także osoby, które nie są członkami rodziny, ale są blisko związane ze zmarłym i pozostawały z nim w bardzo bliskich relacjach. W przypadku osób niebędących członkami rodziny, przyznanie zadośćuczynienia uwarunkowane jest uprzednią dokładną analizą emocjonalną ich więzi ze zmarłym.

Czy roszczenia z tytułu ubezpieczenia ulegają przedawnieniu?

Tak. Roszczenia z tytułu ubezpieczenia ulegają przedawnieniu po upływie 3 lat od momentu dowiedzenia się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia, bez względu na to ile lat upłynęło od zdarzenia, bądź też po upływie 3 lat od daty wydania przez Ubezpieczyciela ostatniej decyzji odszkodowawczej. Natomiast jeżeli zdarzenie miało charakter przestępstwa, roszczenia te przedawniają się z upływem 20 lat od momentu jego popełnienia.

Jakie dowody w sprawie o odszkodowanie warto przechowywać?

W przypadku zaistnienia szkody, warto od początku gromadzić dowody, które będą przydatne w sprawie, zwłaszcza na etapie postępowania sądowego. W szczególności przydatna będzie dokumentacja fotograficzna szkody, miejsce jej powstania, pisemne zeznania świadków zdarzenia potwierdzające datę i okoliczności powstania szkody, dane adresowe świadków o ile jest to możliwe, a także paragony bądź faktury potwierdzające koszt zakupionych leków i specjalistycznego sprzętu, dojazdu do placówki lekarskiej czy opłacenia wizyt lekarskich.